Het is weer bijna die tijd van het jaar: veulentjestijd! Spannend voor iedereen die een veulen verwacht en leuk voor alle paardenliefhebbers om nieuw leven in de wei te zien dartelen. In deze blog bespreken we hoe je je kunt voorbereiden op de bevalling en hoe je kunt zien of het bijna zover is.
Allereerst moet je ruim van tevoren beslissen waar je je merrie wilt laten veulenen. Dit kan namelijk thuis, maar ook in een gespecialiseerd bedrijf zoals een paardenkraamkliniek.
Bevallen in een paardenkraamkliniek
Een paardenkraamkliniek heeft zo zijn voordelen: je merrie is in deskundige handen en alle voorzieningen zijn aanwezig. Natuurlijk hangt er wel een prijskaartje aan en de kans is klein dat je zelf bij de geboorte aanwezig kunt zijn. Kies je voor een geboorte op een bedrijf, dan moet je je merrie ongeveer 6 weken voor de verwachte geboortedatum brengen. Ze kan dan wennen aan de omgeving en antistoffen aanmaken tegen de ziektekiemen op het bedrijf.
Thuis bevallen
De meeste merries veulenen echter gewoon thuis. Dat is ook prima, maar je moet er wel zeker van zijn dat er begeleiding aanwezig is tijdens de geboorte. Er gaat regelmatig wat mis tijdens een bevalling en daarom is het risico te groot om een merrie zonder toezicht te laten veulenen. Dit houdt echter in dat je misschien wel nachten lang zult moeten waken. Zorg dat je met een aantal mensen elkaar kunt afwisselen of zorg voor een geboortebewakingssysteem, zoals een camerasysteem of een alarm dat afgaat als de merrie gaat zweten of gaat liggen. Soms kan je zo’n systeem ook huren bij bijvoorbeeld een ruitersportspeciaalzaak.
Het voorbereiden van de stal
Zorg voor een ruime stal van minstens 4 x 4 meter en zonder uitstekende, scherpe of ruwe voorwerpen. Een maand voor de verwachte geboortedatum maak je de stal grondig schoon en desinfecteer je alles. Dan strooi je de stal op met voldoende stro. Bij de wanden leg je het stro tot 1 meter hoog. Er mogen geen emmers, hooinetten of andere losse voorwerpen in de stal liggen of hangen. Houd vanaf nu alles heel goed schoon. Borstelen en hoeven krabben doe je buiten de stal.
Benodigde spullen
Zorg dat de volgende spullen ruim van tevoren klaar liggen:
- emmer
- een flesje jodiumtinctuur voor de navel van het veulen
- wondpoeder om na de jodium op de navel te doen
- watten en (operatie)handschoenen om jodium aan te brengen
- steriele navelklem
- halster
- staartbandage
- grote handdoek
- desinfecterende zeep en handdoek
- touwtje (geen nylon) om de nageboorte op te binden
- vuilniszak om de nageboorte in te doen
- zaklamp voor extra licht
- het telefoonnummer van de veearts
Controleer ook nog even of de merrie correct ingeënt en ontwormd is en of de hoefijzers van de merrie verwijderd zijn. Tja en dan mag wat jou betreft het veulen wel komen. Maar hoe weet je nu wanneer het zover is?
De geboorte komt in zicht
Een normale dracht duurt 340 dagen. De geboorte vindt echter plaats tussen de twee weken voor en zes weken na de uitgerekende datum. Alhoewel het heel moeilijk is om te voorspellen wanneer de geboorte gaat beginnen, zijn er toch wat tekenen waar je op moet letten:
Het lichaam van de merrie
De laatste weken verandert het lichaam van de merrie. Haar buik gaat hangen en ze wordt duidelijk zwaarder. De spieren van de achterhand zijn zacht en ontspannen. De spieren rond de vulva worden slapper en de vulva zwelt wat op. Het lijkt alsof de schaamlippen langer worden en ze gaan gemakkelijker uit elkaar. Bij sommige merries worden de (achter)benen de laatste twee weken wat dikker.
De uier
Al zo’n drie tot zes weken voor de geboorte gaat de uier van de merrie zwellen. Vooral ‘s morgens zie je dat goed. Na wat beweging wordt de zwelling minder. De laatste dagen voor de geboorte blijft de uier de hele dag gezwollen. Als de merrie gaat ‘kegelen’ is het echt bijna zover. Je ziet dan al een beetje melk (biest) uit de uiers druppen en dat droogt op. Het lijkt dan of er dopjes op de uiers zitten. Vaak begint de geboorte dan binnen 6 tot 48 uur.
Het gedrag
Als je merrie onrustig wordt (ze gaat telkens liggen en weer staan, ze zweet, ze slaat met haar staart, ze kijkt of schopt naar haar buik), dan heeft ze weeën en is de geboorte dus begonnen. Let wel op: deze tekenen gelden niet altijd voor alle merries. Er blijven uitzonderingen waarbij het toch weer anders gaat. Hoe beter je de laatste weken je merrie observeert, hoe beter je veranderingen kunt waarnemen. De enige garantie om zeker bij de geboorte aanwezig te zijn, is door constant te waken bij de merrie. Dit waken moet wel altijd rustig gebeuren, want je merrie heeft rust en stilte nodig.
Dan breekt het moment aan ……. de bevalling is begonnen. In een volgende blog bespreken we de geboorte van het veulen. We bespreken de 3 fases van de geboorte, waar je op moet letten en wat je moet doen als het veulen net geboren is.
Kan je daar niet op wachten en wil je nu meteen alles weten over veulens: van het moment dat je bedenkt dat je een veulen wil tot de eerste stappen in de opvoeding van de kleine spruit. Klik dan hier voor meer informatie over het Veulen-tipboek. Het is een ebook, dus je kunt het meteen downloaden!
