Speurwerk met paarden

De kracht van zintuiglijke verrijking

 

Een aantal weken geleden kreeg ik een mail waarin een nieuw boek werd aangekondigd: Speurwerk met paarden. ‘Serieus?’ dacht ik, ‘het moet niet gekker worden!’ Tegelijkertijd was ik eigenlijk ook wel nieuwsgierig. Speuren met je paard? Waarom zou je dat doen?

Ondertussen heb ik het boek in huis en ben ik aangenaam verrast. Eindelijk nog eens een boek waarin je echt nieuwe dingen leert met veel (wetenschappelijke) achtergrondinformatie en allerlei oefeningen die je kunt doen met je paard.

Dus als je zelf nieuwe dingen wil leren over paarden én eens iets anders wil doen met je paard, dat bovendien heel goed is voor zijn welbevinden, is dit boek ideaal!

Het doel van dit boek

Over het algemeen leeft het paard in onze gedomesticeerde wereld een zeer gecontroleerd bestaan. Het wordt sterk gevormd door de plannen, wensen en eisen die de eigenaar voor hem heeft. Het doel van dit boek is een stukje eigenheid, keuze en beschikkingsrecht aan het paard terug te geven, zonder daarbij de realiteit van het leven van alledag uit het oog te verliezen.

Dit boek bestaat uit twee delen. Deel 1 gaat over exploratie en deel 2 over het speuren. Speuren is een specifieke vorm van exploratie. Voor het speuren zijn twee soorten uitgewerkt: scent tracking (het volgen van een voetstappenspoor) en treat search.

De praktijkoefeningen worden telkens vooraf gegaan door theorie. Zo heb je een kader waarin je de praktijkoefeningen kunt plaatsen en achtergrondinformatie.

Stimuli en welzijn

Een paard is in zijn leven volledig afhankelijk van de mens. De plaats waar hij terecht komt, de manier waarop hij gehouden wordt, de discipline die met het paard beoefend wordt, alles wordt bepaald door de mens. Het paard moet leven in een mensenwereld en komt in aanraking met allerlei stimuli (prikkels). Hoe hij hiermee om kan gaan, bepaalt een groot deel van zijn welzijn. Het beïnvloedt zijn fysieke en mentale gezondheid en ook zijn emoties en gedrag. Als een paard goed om kan gaan met de stimuli in zijn leefomgeving kan hij beter leren en onthouden en zal hij een betere relatie opbouwen en onderhouden met de mens. Dit boek gaat over de mentale ontwikkeling van het paard. Wat is er voor nodig om ervoor te zorgen dat hij de stimuli uit onze mensenwereld aankan?

Empowerment en exploratie

In deel 1 wordt de empowerment en exploratie-methodiek uitgelegd. Het paard wordt onafhankelijk gemaakt en de exploratiedrift wordt gestimuleerd. Enkele voordelen hiervan zijn:

• Het komt tegemoet aan de natuurlijke behoefte van het paard om te zoeken en te onderzoeken.
• Het komt tegemoet aan de behoefte van het paard tot zelfstandigheid en keuzevrijheid.
• Doordat het paard stimuli zelfstandig onderzoekt, kan hij zijn eigen ontwikkeling doormaken.
• Het paard mag de stimuli op zijn eigen manier onderzoeken (proeven, ruiken, horen, kijken en/of voelen). Hierdoor ervaart hij de stimuli en leert ze kennen en begrijpen.
• De kans op positieve associaties met de stimuli is op deze manier groter.
• Het paard krijgt meer zin in het proberen van nieuwe dingen en op onderzoek uit te gaan.
• Doordat het paard zelf controle heeft over zijn tempo van ontdekken, is er een grote kans dat hij binnen zijn spanningskader blijft dat hij zelf aankan.
• Het paard oefent in zelfregulering: hij kan zichzelf kalmeren wanneer hij lichte spanning ervaart.

Als je dit regelmatig oefent (bijvoorbeeld gemiddeld twee keer per week) zal je een afname zien van o.a. angstige en agressieve reacties t.o.v. bekende en nieuwe stimuli, impulsiviteit, overreacties, spanning, frustratie en verveling. Tegelijkertijd zal je een toename zien van o.a. impulscontrole, oplossend vermogen, langetermijngeheugen, humeur, levensvreugde, kalmte in gedrag en aard, controle over het lichaam, opzoeken en onderhouden van sociale relaties, betrokkenheid bij de ruiter en/of handler, comfortabel gedrag t.o.v. mensen en bereidwilligheid t.o.v. de taken die mensen van hem vragen.

“De mate van spanning die het paard met zich meedraagt of de mate van afsluiting lees ik af aan de lichaamskenmerken en gedragingen van het paard of aan het ontbreken daarvan. Voor meer informatie over lichaamskenmerken en signalen van paarden verwijs ik graag naar mijn boek Kalmerende signalen van paarden.” (Auteur: Rachaël Draaisma)

Om aan de slag te gaan met exploratie en empowerment zijn er drie soorten oefeningen uitgewerkt:

1. Het maken van enriched environments (de omgeving van het paard verrijken met objecten)
2. Het geven van keuzes
3. Het doen van speurwerk

Speurwerk met paarden

Deel 2 gaat over speurwerk met paarden. Er wordt uitgebreid uitgelegd hoe het eerste reuksysteem werkt: van geur naar elektrisch signaal in de hersenen en het tweede reuksysteem: het orgaan van Jacobson. Vervolgens wordt er gekeken naar de biomechanica: wat gebeurt er met het lijf van het paard tijdens het speuren en wat voor voordelen heeft het voor het paard?

Dan komt de praktijk aan bod: wat heb je nodig, hoe begin je (stap voor stap), welke uitdagingen kan je tegenkomen en op welke verschillende manieren kan een paard speuren?

Bij scent tracking volgt het paard een geurspoor. Eerst leer je het paard een geurspoor volgen naar de speurtas (beloning) en daarna kan je overgaan tot het vinden van vermiste personen.

Bij treat search gaat je paard op zoek naar allerlei lekkernijen die zijn uitgestrooid. Het paard moet er moeite voor doen om ze te vinden, maar het moet wel haalbaal zijn. Dit kan je doen in een bekende ruimte (wei, paddock, gangpad e.d.)  of tijdens een wandeling.

Beide vormen van speuren worden uitgebreid uitgelegd en stap voor stap opgebouwd. Verderop heb ik de volledige inhoudsopgave van het boek overgenomen, zodat je precies kan zien wat je allemaal kan lezen in het boek.

Over het boek

Titel: Speurwerk met paarden – De kracht van zintuiglijke verrijking
Auteur: Rachaël Draaisma
Taal: Nederlands
Aantal pagina’s: 261
Kaft: harde kaft

Inhoud

Deel 1 – Exploratie

1.       Introductie: exploratie

• De Comfortkaart
• Empowerment en exploratie
• Voordelen van empowerment en exploratie

2.       Brein en biologie: hoe zijn deze veranderingen verklaarbaar?

• Over het brein en de neurotransmitters
• Stresshormonen
• Exploratie en empowerment onder de biologische loep
• Spanning nader bekeken

3.       Hoe implementeer je exploratie in het dagelijks leven

• Enriched environments
• Keuzes
• Wanneer laat resultaat langer op zich wachten?

4.       Hoe gebruik je exploratie bij het oplossen van problemen?

• Enriched environment als assessment tool
• Als hulpmiddel binnen een gedragsplan
• Een praktijkcasus: verlatingsangst
• Als middel om het paard fysiek en mentaal in balans te brengen
• De enriched environment als opzichzelfstaande oefening

Deel 2 – Speurwerk met paarden

5.       Introductie speurwerk met paarden

• Ruiken is van cruciaal belang voor het paard

6.       Anatomie en fysiologie

• Het eerste reuksysteem: van geur naar elektrisch signaal in de hersenen
• De unieke kenmerken van ‘ruiken’
• Zijn er ook paarden die niet kunnen ‘ruiken’?
• Wat doet het tweede reukorgaan? Het orgaan van Jacobson
• Hoe klinkt het?
• Wat betekent dit voor het leven van alledag?

7.       Biomechanica

• Studiedoelen
• Wat gebeurt er met het lijf tijdens het speuren?
• De verschillen tussen speuren en grazen
• Biomechanische voordelen voor het paard
• Contra-indicaties in relatie tot biomechanica

8.       Achtergrondinformatie

• De eerste ontdekkingen en de verschillen tussen honden en paarden

9.       De voordelen van het speuren

• Gezonde homeostase wordt gestimuleerd of onderhouden
• Speuren kan in prikkelarme omgeving
• Paarden vinden speuren fantastisch
• Wisselende rol paard-geleider

10.   De praktijk: Wat is nodig te weten

• Welke geuren volgt het paard?
• Air scenting
• Speuren op verschillende typen ondergrond

11.   De vier pijlers van deze theorie

Pijler 1: Het paard werkt vanaf het eerste moment alleen met de neus
Pijler 2: De smeller is het startpunt van het geurspoor. Er is een beloning te verdienen.
Pijler 3: De geur van voetstappen op de smeller en het spoor helpen het paard de beloning te vinden.
Pijler 4: Het paard leert eerst het volgen van een geurspoor naar de speurtas, daarna ga je over tot het vinden van vermiste personen.

12.   Welke materialen heb je nodig?

• De voerbeloning
• De speurtas
• De smeller
• Een lange lijn
• Een halster
• Water

13.   Een spoor leggen: tips voor het begin

• Is je paard gewend aan de speurtas?
• Is je paard gewend aan de smeller?

14.   Speuren

• Het paard is gesocialiseerd op de speurtas
• Het paard is gewend aan de begeleider en aan de verschillende posities die hij inneemt als volger
• Het paard is gewend aan de locatie
• Begeleidingsvaardigheden
• De eerste uitdagingen die je kunt tegenkomen
• Verschillende manieren waarop een paard kan speuren
• Het paard heeft de buit gevonden
• Hoe kun je zien dat je paard het spoor kwijt is?
• Speuren gebruiken om de homeostase vast te stellen
• Hoe vaak train je?

15.   Hoe kun je speuren moeilijker maken?

• Ideeën voor meer uitdaging

16.   Speuren terwijl we het paard rijden

17.   Van speurtas naar vermiste personen

• Extra socialisatie nodig op ‘vermiste’personen
• Laat vermiste personen kalmerende signalen maken als dit nodig is
• Wie opent de tas?
• Verdere ontwikkelingen

18.   Treat search

• Wat doe je eerst: geurspoor volgen of treat search?

Bijlagen

Bijlage 1 – Stimuli indelen in zones: vier zones en twee ladders
Bijlage 2 – Zone werkblad
Bijlage 3 – De Haystack-oefening
Bijlage 4 – Checklist 1
Bijlage 5 – Checklist 2

Over de schrijfster

Rachaël Draaisma is afgestudeerd aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Ze behaalde verschillende diploma’s en ging fulltime werken als gedragsdeskundige en trainer. Eerst alleen met honden, later met paarden. Ze startte onder het mentorschap van Turid Rugaas een studie naar de kalmerende signalen van paarden, waarbij videomateriaal uitvoerig werd geanalyseerd. De studie groeide en duurt nog steeds voort. Rachaël schreef naar aanleiding van deze studie het boek ‘Kalmerende signalen van paarden‘. Ze reist over de hele wereld om lezingen te geven over kalmerende signalen bij paarden, over mentale stimulatie en over speuren met paarden. Ze geeft ook workshops en weekends waarin theorie en het in de praktijk werken met paarden elkaar afwisselen. Veel universiteiten en opleidingscentra zijn geïnteresseerd in haar werk.

Over het bestellen

De bestelling wordt verwerkt door bol.com

We hebben voor deze samenwerking gekozen, omdat zij snel kunnen leveren in België en Nederland. Zolang dit boek op voorraad is: op werkdagen vóór 23.00 uur besteld, de volgende dag in huis!