Al een tijdje loop ik met de vraag rond: “Wanneer ben je te zwaar voor je paard?” Ik heb al vaak combinaties voorbij zien rijden, waarbij ik al pijn in mijn rug kreeg als ik er naar keek. Ik heb ook al veel paarden met rugproblemen en doorgezakte ruggen gezien (ook door een verkeerd zadel!!) en weet dat sommige paarden heel duidelijk laten zien dat ze het niet aankunnen (al willen veel ruiters dat dan niet ‘verstaan’ en leggen bijvoorbeeld de zweep erop). Sommige paarden laten bijna niets zien en lijden in stilte pijn tot ze echt niet meer kunnen.
Ik denk dat veel paardenleed zou kunnen worden voorkomen als er een algemene richtlijn is, die aan de veilige kant is voor de paarden en waar dus serieus rekening mee kan worden gehouden door de ruiters. Ik vind zeker dat dierenartsen en maneges enzo (dus iedereen met een voorbeeldfunctie en doceerfunctie) hiervan goed op de hoogte zouden moeten zijn en dat ook uitdragen. Zelf ben ik in opleiding voor dierenarts, wil het heel graag weten en ben al lang op zoek naar een goed antwoord. Ik heb het al aan veel mensen gevraagd en krijg veel verschillende antwoorden. Dat is natuurlijk ook logisch, want er spelen veel factoren een rol zoals ras, leeftijd en conditie van het paard, blessures in het verleden of heden, manier van rijden van de ruiter (goed lichtrijden of neerbonken in het zadel), de manier van paardrijden (recreatief stappen, alle gangen incl. springen, jumping, dressuur, cross, endurance, …) en nog veel meer. Ook in boeken heb ik tot nu toe geen goede richtlijn gevonden. Kunnen jullie mij helpen?
Hartelijke groeten, Froukje Seip
We stelden de vraag van Froukje aan Dr. Ulrike Thiel, schrijfster van o.a. het boek ‘Beter paardrijden kun je leren’, specialiste in psychomotoriek in de paardensport en equitherapie. Ulrike Thiel zegt:
Een antwoord op deze vraag in het kort te doen is een beetje moeilijk, want je zou hier uren over door kunnen blijven praten. Ik probeer het toch even.
Onafhankelijke zit
Het klopt dat de meeste ellende van paarden door een ongevoelige en verkeerd inwerkende ruiter wordt veroorzaakt. De meeste mensen doen dat niet expres. Het is ook verschrikkelijk moeilijk om een goede onafhankelijke zit te leren ontwikkelen en in harmonie met het paard te kunnen bewegen. Paardrijden is een sport waarvoor je veel coördinatie nodig hebt en ook beweeglijkheid en snelle reacties. Het is al snel duidelijk dat mensen die met één van deze of met alle vaardigheden problemen hebben, niet zo goed in staat zijn om het paard niet te storen tijdens het rijden. Over het algemeen (uitzonderingen daargelaten) hebben dikke mensen met deze vaardigheden problemen, omdat ze gewoon trager reageren, minder beweeglijk zijn en hun coördinatie belemmerd wordt door hun teveel aan vet en lichaamsomvang. Het is daarom niet zozeer het gewicht dat het paard de problemen bezorgt, maar de manier waarop er met dat gewicht op de paardenrug wordt omgegaan. Een grote, zware ruiter die goed kan paardrijden zal dan minder belastend zijn voor een paard dan een onhandige, minder zware en kleinere ruiter. Alleen moeten wij ons wel realiseren dat hoe meer gewicht in combinatie met onhandigheid voorkomt, het steeds onaangenamer en schadelijker voor het paard wordt.
Coördinatie, spierkracht en beweeglijkheid
De belangrijkste eis die aan een ruiter gesteld moet worden, is dat hij een goede onafhankelijke zit ontwikkelt en de hulpen duidelijk kan toepassen en hij in staat is om snel en ontspannen te reageren. Onsportieve en dikke mensen kunnen dat over het algemeen niet zo goed en hebben daarom (dat is ook mijn ervaring als instructeur) meer problemen met het leren en oefenen van de onafhankelijke zit. Alleen paardrijden als sport is daarom ook niet aan te bevelen. Je moet een basisconditie hebben en het liefst op andere manieren vaker doelgericht met je lichaam bezig zijn, waardoor je coördinatie, je spierkracht en beweeglijkheid geschoold worden. De te dikke mensen, die ik voor zitverbetering hier op HippoCampus te ‘bewerken’ kreeg, hebben dat ook vrij snel in de gaten gehad dat ze meer aan hun lijf moesten doen en allemaal zijn ze in de loop van het leerproces afgevallen en zijn zich daardoor ook steeds beter gaan voelen. Hun paard liep beter en tevredener en ze hadden snel door dat dit nodig was om tot een betere harmonie met hun paard te kunnen komen. Daarvoor kwamen ze uiteindelijk ook bij mij.
Richtlijnen niet zinvol
Het zou niet zinvol zijn richtlijnen voor maximaal gewicht op de paardenrug op te stellen, maar men zou mensen die paarden tijdens het rijden ‘mishandelen’ zonder dat misschien echt te willen, daarop kunnen wijzen. Hier zouden de pers en instructeurs best wel wat meer aan kunnen doen. Ook juryleden kunnen hier veel bewerken, indien ze hun bevindingen op een motiverende maar duidelijke manier aan de ruiter communiceren. Ruiters moeten vooral één ding snappen: door op een paard plaats te nemen, ben je nog geen ruiter. Goed rijden betekent in eerste instantie veel aan jezelf en pas in tweede instantie aan het paard sleutelen!!!!
We stelden de vraag van Froukje ook aan Jet en Lammert Haanstra, schrijvers van o.a. ‘Longeren met Lammert Haanstra’, ‘Training van ruiter en paard’ en ‘Trainen tot een goed gaand paard’. Zij zeggen:
De schrijfster vraagt om een richtlijn. Ik denk dat je dat zo niet kunt stellen. Dat zou betekenen dat je zou moeten zeggen dat iemand die zwaarder is dan bijvoorbeeld 85 kilo niet op een paard mag klimmen van 1m65. Er is niet één speciale richtlijn voor iets wat zo gecompliceerd is. Wel zijn er verschillende maatstaven die belangrijk zijn in dit kader.
Verschillende maatstaven
Om blessures te voorkomen, moet met overleg te werk gegaan worden. Wat heeft een paard nodig tijdens de opfok? Op welke leeftijd kun je beginnen een paardenrug te belasten? In hoeverre kun je hem fysiek belasten op jonge en latere leeftijd? En in hoeverre psychisch? Hoe bouw je het zadelmak maken op? Hoe bouw je een goede training op? Waarom mag een ruiter niet te zwaar zijn? Wat gebeurt er in het menselijk lichaam als het getraind wordt? Welke sporten en oefeningen zijn verwant aan de ruitersport en dus geschikt om te beoefenen naast het paardrijden? Welke sporten juist niet? Je ziet, deze vraag is niet in één keer te beantwoorden. Het gaat om een gecompliceerd samenspel van factoren en niet om één richtlijn.
Wil jij geen blog meer missen? Laat dan nu je naam en emailadres achter in de balk hier rechts of hieronder en je krijgt onze nieuwsbrief voortaan automatisch in je mailbox.
